Συμβολή στον περί λαϊκισμού προβληματισμό και την κριτική σκέψη ως στοιχείο μιας ελεύθερης προσωπικότητας

Άρθρο της Ελένης Αθανασούλη

Λαϊκίζω- Λαϊκισμός- Λαϊκός-Λαός

Αρχή σοφίας η των ονομάτων επίσκεψις.

Στους καιρούς που ζούμε, όπου πολλά πράγματα (σκοποί, εξαγγελίες, δράσεις, μέτρα, μέθοδοι, διαδικασίες) έχουν χάσει το νόημά τους, ας γνωρίζουμε τουλάχιστον το περιεχόμενο που έχουν κάποιες λέξεις, άσχετα από αυτούς που τις εκστομίζουν. Γιατί το περιεχόμενό τους νοηματοδοτεί τη ζωή μας και τον τρόπο που βλέπουμε τον κόσμο. Ίσως και τον τρόπο, που θα μπορούσαμε αν όχι να αλλάξουμε τον κόσμο, τουλάχιστον να τον καταλάβουμε και να βελτιωθούμε. Γιατί αν βελτιωθούμε εμείς, ίσως βελτιωθεί κι ο κόσμος μας.

Ας ξεκινήσουμε από τη βασική λέξη – τη λέξη Λαός- για να ανιχνεύσουμε τις έννοιες των παραγώγων από αυτήν.

Λαός

Με τη λέξη αυτή, που είναι θεμελιώδης στο Συνταγματικό Δίκαιο γιατί είναι συστατικό στοιχείο του ορισμού του Κράτους, νοούμε το σύνολο των πολιτών ενός Κράτους, ανεξαρτήτως της εθνικής αυτών προελεύσεως. Άλλως, το σύνολο των ασκούντων εκλογική αρμοδιότητα (εκλέγειν και εκλέγεσθαι), με την προϋπόθεση (αμφισβητούμενη κατ' εμέ, βλέπετε... υπάρχουν οι Κούρδοι, οι Παλαιστίνιοι, κάποτε οι Εβραίοι, εισβολείς κλπ.) της μόνιμης εγκατάστασης αυτών σε ορισμένη γεωγραφική περιοχή.

Με άλλα λόγια λαός είναι το έμψυχο στοιχείο ενός Κράτους.

Μαθαίναμε επίσης, στο Συνταγματικό Δίκαιο, ότι λαός, δεν είναι μονάχα όσοι ζουν στα εδαφικά όρια του Κράτους σε δεδομένη χρονική στιγμή, αλλά και οι παρελθούσες και οι μέλλουσες γενιές (Τό 'λεγε και ο Αριστοτέλης, στα Πολιτικά, βιβλ. Γ', κεφ. 1: “Την αυτήν είναι φατέον πόλιν, καίπερ αεί των μεν φθειρομένων των δε γινομένων, ώσπερ και ποταμούς ειώθαμεν λέγειν τους αυτούς, και κρήνας τας αυτάς, καίπερ αεί του μεν επιγινομένου νάματος του δ' υπεξιόντος”). Έτσι λοιπόν, ο λαός αποτελεί την ιστορική ενότητα, η οποία σε δεδομένο χρονικό σημείο εμφανίζεται δια των ζώντων κατά το χρονικό τούτο σημείο (κατ' αντιγραφήν από το διδακτικό εγχειρίδιο του πρώτου μου έτους, στα πολύ παλιά χρόνια της Νομικής!).

Λαϊκός (επίθετο με κατάληξη -κος)

Ο έχων σχέση ως ανήκων/αναφερόμενος/αφορών τον Λαό.

Λαϊκισμός (ουσιαστικό με κατάληξη -σμος)

Ενέργεια, ή πράξη προερχομένη ή τείνουσα προς τον λαό

Λαϊκίζω

Ενεργώ, δρω προς χάριν, εξυπηρέτηση, υπεράσπιση των στόχων, των αναγκών, των οραμάτων, των θελημάτων κλπ. του λαού. Η κατάχρηση, ή η προσχηματική δράση, οδηγεί ασφαλώς στην αναίρεση της ουσίας -του αληθούς σκοπού- της δράσης.


Ύστερα από τις παραπάνω (στοιχειώδους επιπέδου) γλωσσολογικής φύσεως σημειώσεις, εν όψει και του γεγονότος ότι όλα τα σημαινόμενα αφορούν δράσεις με δημόσιο χαρακτήρα, που υπερβαίνουν το δρών άτομο και τείνουν σε ένα απώτερο σκοπό, θα δούμε ακροθιγώς τον τρόπο που οργανώνονται αφ' ενός ο σκοπός που εκάστοτε επιδιώκεται και αφ' ετέρου οι δράσεις αυτών που -υποτίθεται ότι- υπηρετούν τις ανάγκες και το θέλημα του Λαού.

Στις κατ' ιδίαν –και άσχετες με τις πανεπιστημιακές παραδόσεις- μυσταγωγικές νουθεσίες Συνταγματικού Δικαίου που απόλαυσα στα χρόνια της νομικής μου σπουδής και κατάρτισης, ανάμεσα στα “πρώτα μαθήματα” που πήρα ήταν και μερικοί ορισμοί, που χαράχτηκαν βαθιά στην ψυχή και το χαρακτήρα μου, ως πολίτη και ως νομικού.

Αντιγράφω, παρενθετικά, από τις καθαρευουσιάνικες χειρόγραφες σημειώσεις μου:

Σημείωση 1: “Σύνταγμα υπό ουσιαστική έννοια είναι σύνολο νομικών κανόνων δι' ων καθορίζονται αφ' ενός η μορφή του Κράτους και κατά βάσιν η ύπαρξις, η αρμοδιότης, ο τρόπος ενεργείας και η προς άλληλα σχέσις των οργάνων αυτού και αφ' ετέρου τα όρια της κρατικής εξουσίας απέναντι των υπηκόων. Σύνταγμα υπό τυπικήν έννοιαν είναι ο γραπτός Θεμελιώδης Νόμος ο έχων συνήθως ηυξημένην τυπικήν δύναμιν, ήτοι διαφέρων των συνήθων κατά τον τρόπον της θέσεως και μεταβολής αυτού. Η τυπική έννοια του συντάγματος έχει δύσο συτατικά στοιχεία: πάντοτε μεν την γραπτήν διατύπωσιν, συνήθως δε και την ιδιαιτέραν τυπικήν δύναμιν. (Α. ΣΒΩΛΟΣ”).

Κι ακόμη: “Είναι τάξις ταις πόλεσιν η περί τας αρχάς τίνα τρόπον νενέμηνται και τί το κύριον της Πολιτείας. Αριστοτέλους Πολιτικά ΔΊ παρ. 5)

Σημείωση 2: Κατά τη θεωρία του Φυσικού Δικαίου : “Αι ατομικαί ελευθερίαι είναι δικαιώματα σύμφυτα τώ ανθρώπω μη λαμβάνοντα την ύπαρξιν αυτών από της θελήσεως της Πολιτείας, αλλ' εγγραφόμεναι εις τον Θεμελιώδη Νόμον του Κράτους δια να ασφαλίζωνται. Ν. Σαρίπολος.”

Σημείωση 3: “Εκεί που η Ελευθερία φυγαδεύεται, εκεί εξοστρακίζονται οι σοφοί, αλυσοδένεται η Τέχνη, και η κοινωνία η πολύμορφος και αεικίνητος πριν, καθίσταται βιαίως αγέλη ομοιομόρφων όντων” (Α. Σβώλος, αγόρευση προς τους φοιτητές του στο τελευταίο του μάθημα, πριν φύγει για την Αντίσταση στη Γερμανική Κατοχή).

Και όταν -κατά τα παραπάνω (και παρενθετικά)- λέμε “Σύνταγμα υπό ουσιαστική έννοια” (με άλλα λόγια Θεμελιώδης Νόμος, Καταστατικός της Πολιτείας Χάρτης), εννοούμε την καθαρή συμφωνία αρχόντων και αρχομένων για τους σκοπούς και τους στόχους που από κοινού θα επιδιωχθούν. Επίσης, όταν λέμε “Σύνταγμα υπό τυπική έννοια” εννοούμε την καθαρή συμφωνία αρχόντων και αρχομένων, πως δεσμευόμαστε όλοι, σε αυτούς τους σκοπούς και τους στόχους, και δεν θα τα γυρίζουμε ανάποδα κάθε τόσο.

Όταν λοιπόν ο σκοπός αφορά εξυπηρέτηση των στόχων/αναγκών/οραμάτων/θελημάτων του λαού, -όπως ο λαός προσδιορίστηκε παραπάνω- για να είναι αληθής η σχετική εξαγγελία, ο σκοπός θα πρέπει να είναι τουλάχιστον διαρκής (δρόμοι, σχολεία, ασφάλεια, υποδομές υγείας, επιμερισμένη κατά τις δυνάμεις/ικανότητες συνεισφορά κλπ), και καθολικής ισχύος ως προς τους πολίτες ( να ωφελούνται όλοι πολίτες, να έχουν δυνατότητα όλοι οι πολίτες, να τιμωρούνται για το ίδιο πράγμα όλοι πολίτες, κλπ.). Όταν η Πολιτεία κατοχυρώνει ατομικά δικαιώματα των πολιτών (του έμψυχου δηλαδή υλικού και στοιχείου της), αυτά θα πρέπει να κατοχυρώνονται πραγματικά, και όχι κατά πώς βολεύει στην περίσταση.

Σημείωση 4: “Εἴπερ ἡ ἐλευθερία ἀπό της οικουμένης απάσης εδιώκετο, ήθελε διασωθή εν Ευρώπη. Ει δε από της Ευρώπης πάσης εφυγαδεύετο, έδει αυτήν ευρείν καταφυγήν εν τη κοιτίδι αυτής, τη ωραία ημών Ελλάδι. Ει δε από ταύτης εξωθείτο, το ιερόν τούτο του Πανεπιστημίου έδος άξιον αυτής ήθελε γενή κρυπτήριον και κρυφιομύσται αυτής οι εν αυτώ της σοφίας λειτουργοί. Ει δε τέλος και ενταύθα ο απηνής διωγμός κατελάμβανεν αυτήν, ήθελον παραλάβει αυτήν, εγώ τουλάχιστον, υπό την καθηγητικής τήβεννόν μου και καταβή μελανείμων την έδραν ταύτην ως διοπετές τι παλλάδιον κατακρύπτων αυτήν μεχρις ού αισιώτεραι επιλάμψωσιν ημέραι, όπως την φυγάδα αποδώσω τη Πατρίδι...". (απόσπασμα από τον Εναρκτήριο λόγο (1862) Ν.Ν.Σαρίπολου, ο οποίος 10 χρόνια ενωρίτερα είχε χάσει την έδρα του για πολιτικούς λόγους).

Αυτά και άλλα παρόμοια διαμόρφωσαν τη σκέψη μου όχι μόνο ως πολίτη, αλλά και ως επαγγελματία με αντικείμενο την εκζήτηση της άσκησης και της προστασίας των δικαιωμάτων και των υποχρεώσεών μου, εμού και των πελατών μου, αλλά και όσων μπορούσα να επηρεάσω ή όσων εξηρτώντο από τις συμβουλές και την καθοδήγησή μου.

Σήμερα, πολλά από όσα γνώριζα ως δεδομένα και επεδίωκα ως λογικές συνέπειες των δεδομένων εκείνων, μοιάζουν μακρινά. Ίσως, γιατί στη βιασύνη μας να δράσουμε, να αποκτήσουμε, να αποδεσμευθούμε από περιορισμούς και υποχρεώσεις, φτιασιδώσαμε τις λέξεις και το περιεχόμενό τους, έτσι που πάντα να μας δικαιώνουν. Και ποτέ να μας υποχρεώνουν.

Ίσως, στη διαμόρφωση της έννοιας του “λαϊκισμού”, έχει -ανεπαισθήτως αλλά καθοριστικώς- εισχωρήσει και επιδράσει ο πιθηκισμός: Δηλαδή η απομίμηση ενεργειών χωρίς το αληθές τους νόημα.

Άλλοτε υπαγορεύαμε στα ατυχή ανθρωποειδή τί να κάνουν για χάρη μας, και αυτά έναντι του επιδεικνυομένου τιμήματος συμμορφώνονταν. Σήμερα επιτήδειοι δια κενών υποσχέσεων προς ενδεείς, αποσπούν συναινέσεις για να ωφεληθούν στενά οι ίδιοι και οι φίλοι τους. Δεν είναι ανθρωποειδή οι ενδεείς, εκείνοι είναι, απλώς, απατεώνες.

Απατεώνας όμως είναι κι όποιος υποκρινόμενος συμμόρφωση προς τα πιθηκικά προστάγματα (οποθενδήποτε εκπεμπόμενα) επιδιώκει να λάβει το αντάλλαγμα.

Η ελευθερία του ατόμου κατήργησε την ελεύθερη και υπεύθυνη προσωπικότητα.

Και η ελευθερία της έκφρασης κατήργησε την ελευθερία της σκέψης.

Το δικαίωμα του εκλέγεσθαι απέκτησε αξία, κι έχασε τη σημασία του.

Και η Αρετή; Η Σοφία; Η Ελευθερία;

Έχουν χαθεί, μέσα στις σελίδες του "48 laws of power".


Ελένη Αθανασούλη

Βάζοντας τάξη στο γλωσσάρι της Κατοχής...

Σχόλιο της Ελένης Αθανασούλη, για το άρθρο: "Μήπως οι «δωσίλογοι» της κατοχής δεν ήταν όλοι δωσίλογοι;"

Με το διάλογο που έχει ανοίξει εδώ για το θέμα αυτό, οι όροι «συνεργάτης των Γερμανών» και «δωσίλογος», ακόμη κι αν χρησιμοποιήθηκαν στον καιρό τους με λάθος ή στρεβλό περιεχόμενο, σήμερα πια, θα πρέπει να τους βλέπουμε ως αυτό που είναι εν τοις πράγμασιν:

Ο μεν «συνεργάτης των Γερμανών» σημαίνει αυτόν που εργάστηκε στο πλάι των Γερμανών για τους δικούς τους σκοπούς και πολεμικούς στόχους, αποβλέποντας και σε ίδιο όφελος, πρόσκαιρο (να γλυτώσει το κεφάλι του και να «φάει») ή διαρκέστερο (να πλουτίσει, αυτός και η κλίκα του, δεδομένου ότι ο λύκος στην αναμπουμπούλα χαίρεται), οι δε «δωσίλογοι» δεν αποτελούν παρά εκείνους οι οποίοι ταγμένοι να υπηρετούν και να φυλάσσουν «Θερμοπύλες», απέστησαν του καθήκοντός των και αντ’ αυτού εφρόντισαν τα ίδια αυτών συμφέροντα και αγαθά, μη καταβαλόντες ούτε την «εν τοις ιδίοις επιμέλεια» για όσα είχαν πατριωτική υποχρέωση (ή μήπως δεν είχαν ακούσει -σε τούτο τον τόπο!- τι είναι η πατριωτική υποχρέωση;).

Οι μεν πρώτοι ως (οικονομικοί και πολιτικοί) καιροσκόποι ωφελήθηκαν, οι δε δεύτεροι ως ανέντιμοι στρατιώτες, διαχειριστές και φύλακες δεν δύνανται να έχουν «την καλήν απολογίαν», στην απόδοση λογαριασμού.

Ο καταχραστής «θα απολογηθεί» για το έγκλημα που έκανε (δεν θα μας κάνει και τον «έξυπνο», ούτε θα μας πιέζει ότι είναι τάχα ο πιο κατάλληλος για να του ξαναδώσουμε την… ευκαιρία να μας… ευεργετήσει με τη συναίνεσή μας!).

Ωστόσο, προκειμένου του καταλογισμού της ευθύνης του, δεν θα τον καταδικάσουμε για τις συνθήκες υπό τις οποίες βρέθηκε και εξαιτίας των οποίων αναγκάσθηκε να «συνεργασθεί» – είναι εξ άλλου τόσο μακρινά πια όλα αυτά – γιατί δεν μας αφορούν οι λόγοι του, τα κίνητρά του, η ικανότητά του και οι συνθήκες τελέσεως του εγκλήματος. (Όλοι τότε βρίσκονταν μέσα σε συνθήκες πολέμου. Αλλά δεν έπραξαν όλοι το ίδιο.)

Αλλά δεν θα τον ξαναεμπιστευθούμε, ούτε αυτόν, ούτε και τα επιχειρήματά του, όπως και αν αυτά διατυπώνονται...

(Πηγή: Aixmi.gr)


Απολογία (ένα ποίημα της Ελένης)


Η απολογία του κατηγορουμένου

Γίνεται, προκειμένου αυτός,

να μας πείσει για την αθωότητά του

Του ενόχου για τα κίνητρά του.

Πως ήταν τάχα ευγενή,

ή για τις συνθήκες,

πως δεν ήταν πρόσφορες, ή

πως δεν ήταν από μόνες ικανές


Το έγκλημα όμως παραμένει...


Ελένη

Πότε ωφελεί η κατανόηση της Ιστορίας...

 Σχόλιο της Ελένης Αθανασούλη, για το άρθρο: "Ο Χίτλερ ως αντίθεση: Μια εναλλακτική ερμηνεία"

Στον προβληματισμό αυτόν αναδεικνύεται όχι μόνο η δυναμική του ηγέτη, αλλά και η παθητικότητα και το εύπλαστον του ηγεμονευομένου λαού.

Αναδεικνύεται η δύναμη της δημαγωγίας, αλλά και της θέλησης του μανιακού ηγέτη. Αναδεικνύεται η δύναμη του πάθους και των ψυχικών συμπλεγμάτων του ατόμου, που μπορεί να παρασύρουν ακόμη και στην άβυσσο, όχι μόνο όσους ασπάζονται τα οράματα ενός τέτοιου ηγέτη, αλλά και όσους ανθίστανται σ’ αυτόν και στις βλέψεις του.

Λαοί που επαναληπτικά δημιουργούν τέτοια φαινόμενα (εισβολές, καταστροφές, αιμοχαρείς δολοφονίες, αρπαγές αγαθών, βασάνους) στην ιστορία του κόσμου, ακόμη κι αν φωτεινές εξαιρέσεις γεννιούνται και θαυματουργούν στους κόλπους τους, χαρακτηρίζονται από τις τάσεις και πρακτικές αυτές.

Σε τίποτε δεν υστερούν οι σημερινές πρακτικές σε βάρος του λαού μας πολλών από εκείνους που -και στο παρελθόν- μας έβλαψαν, για λόγους κατακτητικούς και εξουσιαστικούς.

Μπορεί αυτοί να μη θέλουν να θυμούνται τα εγκλήματα που διέπραξαν σε βάρος μας, μπορεί ακόμη και να θέλουν να εξευγενίσουν τις εγκληματικές τους τάσεις, όπως ένας αντεροβγάλτης που τελικά μπορεί να γίνει ακόμη και χειρουργός!

Όμως, αυτό κρίνεται από το αποτέλεσμα και όχι από την πρόθεση!

Ό,τι και νά ‘θελε ο Χίτλερ, τελικά έκανε αυτό που είναι γραμμένο από την Ιστορία.
Σκότωσε, βασάνισε, έκλεψε, αιματοκύλισε, εξολόθρευσε, περιφρόνησε, τον άνθρωπο και τις δημιουργικές του δυνάμεις, επειδή θεωρούσε εαυτόν και τους φίλους του ανώτερους.

Κι αν η Ιστορία μέχρι σήμερα έγραφε τα πολεμικά γεγονότα που άλλαξαν τον κόσμο, από εδώ και πέρα θα γράφει και τα πολιτικά τερτίπια που γίνονται για να υποτάσσουν οι δυνατοί τον κόσμο, να εξαγοράζουν τον κόσμο, να οικειοποιούνται τον κόσμο, να τεμαχίζουν τον κόσμο (για να πουλήσουν τ’ ανθρώπινα μέλη ως ανταλλακτικά), να καταστρέφουν τη φύση μόνο και μόνο για το δικό τους κέρδος και όφελος!

Η κατανόηση της ιστορίας, αν δεν αποβλέπει στο να τεθούν όρια και έλεγχοι, θα χρησιμοποιηθεί απλώς στο να πραγματοποιηθεί επιτυχώς το σχέδιο του επόμενου παράφρονος.

(Πηγή: Aixmi.gr)

Πόσο "ενιαία" είναι η Ευρώπη;

Σχόλιο της Ελένης Αθανασούλη με αφορμή το άρθρο "Διάλυση ή αναγκαστική βελτίωση της Ευρώπης; Ιδού η απορία".

Κατ’ αρχήν, δεν θεωρώ ότι οι Ευρωπαίοι πολίτες αμφισβητούν τις ευρωπαϊκές αξίες. Απλώς, οι Ευρωπαίοι πολίτες, σήμερα, αντιλαμβάνονται ότι βαθμιαίως υλοποιούνται άλλες αξίες από εκείνες που είχαν προβληθεί κατά την αρχική περίοδο, κατά την οποία το όραμα ήταν μια ενωμένη Ευρώπη. Σκέτο. Τώρα πια, μπορούμε να δούμε, ότι δεν εννοούσαν όλοι προφανώς το ίδιο πράγμα, όταν έλεγαν ενωμένη Ευρώπη. Άλλοι εννοούσαν ένα ταμείο, άλλοι εννοούσαν μία και ενιαία κοινωνική πολιτική. Το ότι η ένωση εστιάσθηκε στον οικονομικό τομέα, κατέστησε φανερό το επιδιωκόμενο κυρίαρχο ζητούμενο, και τη διαφορά/ταύτιση αυτού με το ζητούμενο του καθενός. Το δικό μας διαψεύσθηκε, των άλλων επεκράτησε.

Δεν έχω μελετήσει σε ποια βάση ο Χάμπερμας προέβλεψε δεξιοποίηση της Ευρώπης, αλλ’ ως φιλόσοφος, είχε -όπως λέτε- συστήσει «περισσότερη ένωση, περισσότερη Δημοκρατία, στενότερη συνεργασία και αλληλεγγύη των κρατών-μελών (...) πολιτική αλληλεγγύη που θα προωθήσει την ανάπτυξη και την ανταγωνιστικότητα σε όλη την Ευρωζώνη». Καλώς. Σύμφωνοι. Μακάρι να γινόταν έτσι.

Θα διαφωνήσω τελικά, αν η θέση σας είναι ότι «η Ευρώπη απειλείται (…) επειδή αμφισβητείται το κοινωνικό και δημοκρατικό συμβόλαιο πάνω στο οποίο στηρίχτηκε το όραμα της». Δεν αμφισβητείται επί της ουσίας, αλλ’ εκφράζεται διαφωνία σε μια κατ’ ουσίαν επιλογή πολιτικής, η οποία δεν ήταν, αρχικά τουλάχιστον, αρκούντως σαφής, ή δεν είχαν καταστήσει σαφή οι δικοί μας εκπρόσωποι και διαπραγματευτές όταν συνυπέγραφαν τις αόριστες οραματιστικές διατυπώσεις περί του ενιαίου. Γιατί, για παράδειγμα, άλλο εννοούν ως ενιαίο δυο σύζυγοι, και άλλο δύο εταίροι. Οι σύζυγοι συνεισφέρουν το αποτέλεσμα της οικονομικής τους δραστηριότητας – και όχι μόνο- ως ενιαίο πόρο για την οικογένειά τους, ενώ οι εταίροι, παίρνουν ο καθένας το δικό του μερίδιο εκ του ενιαίου αποτελέσματος της οικονομικής και επαγγελματικής τους δραστηριότητας και πηγαίνουν στο σπίτι τους για να το χρησιμοποιήσουν -όπως θέλουν- με την οικογένειά τους, για τις ανάγκες της.

Συνεπώς, το υλοποιηθέν όραμα της ενιαίας Ευρώπης, δεν εξανεμίζεται, απλώς αποκαλύπτεται, και αποδεικνύεται απεχθές, ληστρικό, δόλιο, φενάκη, χειραγώγηση. Κι εμείς αποδεικνυόμεθα αφελείς, ανύποπτοι, αδίδακτοι από το ιστορικό παρελθόν, και αδαείς περί τα διεθνή παίγνια και στοιχήματα.

Τελικά, είναι δυνατή η βελτίωση, μόνο αν πρόκειται για μια καλή συμφωνία. Στην αντίθετη περίπτωση, είναι αναγκαία μια επανεξέταση των όρων και των εκατέρωθεν βαρών και πλεονεκτημάτων, προφανών και αφανών, μιας (κακής) συμφωνίας, εάν επιθυμούμε να συνεταιριζόμαστε με έν’ αξιόλογο εταίρο.

Δεν μπορούμε όμως να συνεταιριζόμαστε με έναν εταίρο, με τον οποίο έχομε προφανώς αντιτιθέμενα συμφέροντα.

Η ειρηνική συνεργασία των λαών, απάντηση στους πολέμους των ηγεμόνων!

Της Ελένης Αθανασούλη

(Σχόλιο στο άρθρο: Αναζητώντας «ενόχους» στο «Μεγάλο Πόλεμο»)

Θα πρέπει να χαιρετήσουμε το άρθρο αυτό, στο οποίο παρατίθενται σημαντικές όψεις των διεθνών αντεγκλήσεων και των φρικιαστικών συνεπειών τους, σε βάρος της ζωής λαών, των χωρών τους και της προοπτικής τους.

Είναι ανατριχιαστική, η ρεαλιστικότατη ανάλυση σχετικά με τα κίνητρα των πολέμων γενικά, την αλόγιστη ανάλωση της ανθρώπινης ζωής, κατά τρόπο που εξυπηρετεί στόχους μόνο έξω και πέραν του σεβασμού του ανθρώπου, και μάλιστα είτε στο πεδίο της μάχης, ή προκειμένου να εξαναγκαστούν οι άνθρωποι να πολεμήσουν, ή ακόμη και προκειμένου να διατηρηθεί το γόητρο των εξουσιαστών, δηλαδή στο βωμό προσωπικών φιλοδοξιών των διαφόρων ηγεμόνων ή συμμαχιών που επιζητούν να επιβάλουν την ηγεμονία τους.

Ο επιμερισμός της ευθύνης και της ενοχής για τα τόσα εγκλήματα, τόσο για τους υποκινητές όσο και για τους υποστηρικτές των πολέμων – για λόγους πλεονεξίας-, είναι τεχνικά και ρεαλιστικά ακόμη ανεπίγνωστος.

Όποια επιχειρήματα κι αν επιστρατευθούν οικονομικά ή πολιτικά/εξουσιαστικά, ακόμη και εθνικοί ή φυλετικοί δεσμοί, δεν επαρκούν για να καταστήσουν σήμερα αποδεκτούς τους πολέμους που έγιναν.

Τα συμφέροντα μπορεί να αποτελούν αντικείμενο διαπραγμάτευσης. Οι εμπορευματικές και οικονομικές διευκολύνσεις επίσης.

Οι εθνικές και διπλωματικές ταπεινώσεις όμως, που επιδιώκονται από αρπακτικές και επιθετικές πολιτικές και βλέψεις, και πραγματοποιούνται από ενδοτικές, δουλοπρεπείς και αργυρώνητες εξουσίες δεν έχουν προοπτική. Είναι εκείνες, που θα οδηγήσουν ένα λαό να επιδιώξει την αποτίναξη του στίγματος και της προσβολής. Ακόμη κι αν οι ηγεσίες του συμπράξουν στην εξώνηση και την υποταγή, ένας λαός χωρίς αξιοπρέπεια και ελευθερία ή δεν θα ζήσει (δεν θα επιβιώσει ως λαός με την ιστορική του υπόσταση) ή θα επαναστατήσει όταν βρεί την ευκαιρία.

Τα πολιτικά και στρατιωτικά δόγματα ασφάλειας των χωρών, η λήψη μέτρων όταν αυτά θίγονται καθώς και η οικονομική και τεχνική τους ανάπτυξη μαζί με την παραγωγική τους επάρκεια, φυλασσόμενα και προωθούμενα από υπεύθυνες και στιβαρές ηγεσίες που θα μεριμνούν για τις αμοιβαία επωφελείς συμμαχίες, θα διατηρήσουν τους λαούς σε ελευθερία και διεθνή συνεργασία.

Σήμερα είναι αναγκαίος, περισσότερο από κάθε άλλη- ιστορικά -φορά, κώδικας ηθικής στις αξιώσεις, όχι μόνο των ατόμων αλλά και των διεθνών οργανισμών και οντοτήτων. Δεν μπορεί να υπάρχουν οντότητες που επιδιώκουν την ολοκληρωτική άλωση χωρών και των πόρων τους για ίδιο-ατομικό, οργανικό ή εθνικό- όφελος, και αυτό να είναι διεθνώς αποδεκτό.

Αν είμαι ρομαντική, τότε χρειάζεται, να υπάρχει πάντοτε το αντίπαλον δέος.

(Πηγή: Aixmi.gr)