Δηλώνω ευθύς εξαρχής πως δεν ανήκω σ’ αυτούς που προσυπέγραψαν την εξοντωτική τιμωρία που επιβλήθηκε από τις ποδοσφαιρικές αρχές της χώρας στον νεαρό μέσο της ΑΕΚ, Γιώργο Κατίδη, για τον ναζιστικό χαιρετισμό που απηύθυνε προς τους φιλάθλους μετά την επίτευξη του νικητήριου τέρματος της ομάδας του σε πρόσφατο αγώνα ποδοσφαίρου.
Ως εκπαιδευτικός, υπηρετώ σταθερά την άποψη ότι μια τιμωρία σε έναν νέο άνθρωπο πρέπει να έχει ως στόχο τη νουθεσία και μόνο, όχι την καταστροφή του! Πόσο μάλλον όταν αυτός έχει παραδεχθεί το σφάλμα του και έχει δείξει στοιχεία ειλικρινούς μεταμέλειας για την πράξη του... Τούτου λεχθέντος, θα ήθελα να επισημάνω ένα λεπτό σημείο στον χαρακτηρισμό της χειρονομίας του ποδοσφαιριστή ως «ρατσιστικής ενέργειας».
Μια τέτοια ορολογία συρρικνώνει κατά πολύ τον συμβολισμό της πράξης – έναν συμβολισμό που αμφίβολο είναι αν γνώριζε στην πληρότητά του ο ίδιος ο παίκτης της ΑΕΚ, αφού αμφίβολο είναι αν κανείς ποτέ του τον δίδαξε. Γιατί, ο ναζισμός είναι πολύ περισσότερο από μια «απλά» ρατσιστική κοσμοθεωρία!
Το ότι η ιδεολογική βάση του ναζισμού είναι ρατσιστική, είναι ασφαλώς ιστορικά αυταπόδεικτο. Το Άουσβιτς και τα έξι –τουλάχιστον– εκατομμύρια των θυμάτων της ρατσιστικής πολιτικής των ναζί θα στοιχειώνουν για πάντα τις μνήμες των Γερμανών και θα κρατούν ζωντανά και σε εγρήγορση τα (όποια) ενοχικά ανακλαστικά τους... Όπως απέδειξε, όμως, ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος, οι ναζί δεν ήταν μόνον εχθροί των Εβραίων, των Τσιγγάνων και των Σλάβων: Ήταν εχθροί της ίδιας της Ανθρωπότητας! Το μαρτυρούν οι θηριωδίες τους πάνω στους λαούς που κατέκτησαν (η Ελλάδα βίωσε μαρτυρικά τη ναζιστική σκληρότητα κατά τη γερμανική Κατοχή, πράγμα που περιέργως λησμονούν οι οπαδοί φιλο-ναζιστικού –και κατά τα άλλα εθνικόφρονος– «πολιτικού» μορφώματος!), το μαρτυρούν οι ανηλεείς βομβαρδισμοί της Βαρσοβίας και του Λονδίνου, το μαρτυρά η έκφραση αλαζονικής ευδαιμονίας του Χίτλερ όταν συνέχαιρε τους επιτελείς του στο κατακτημένο Παρίσι...
Ήταν εχθροί οι ναζί –και μάλιστα αμείλικτοι– των ίδιων των Γερμανών που δεν συμφωνούσαν με την ιδεολογία τους και αντιστέκονταν στις πρακτικές τους (ας μην ξεχνάμε πως τα πρώτα στρατόπεδα συγκέντρωσης «φιλοξένησαν», κατά κύριο λόγο, αντιπάλους του καθεστώτος!).
Αυτό που προκαλεί απορίες, και παραμένει ένα όχι πλήρως απαντημένο ιστορικό ερώτημα, είναι το γιατί ο Χίτλερ (του οποίου η ευφυΐα δεν αμφισβητείται) προσδιόρισε τον πόλεμο περιγράφοντάς τον ως «πόλεμο κατά των Εβραίων». Όπως και το γιατί επέλεξε να εξοντώσει τους Εβραίους με την «Τελική Λύση», αντί να τους αξιοποιήσει ενισχύοντας τον γερμανικό στρατό, ιδίως στην κρίσιμη –και τελικά μοιραία– εκστρατεία κατά της Σοβιετικής Ένωσης.
Ακόμα βαθύτερο είναι το ερώτημα: Πόσο ειλικρινής ήταν ο υπέρ το δέον διακηρυγμένος αντισημιτισμός του Χίτλερ; Υπάρχει, μήπως, πίσω από την Τελική Λύση (τουλάχιστον στις πρώιμες φάσεις της) ένας κυνικός πολιτικός καιροσκοπισμός των ναζί που αναζητούσε βολικά εξιλαστήρια θύματα για την ήττα του Α΄ Παγκόσμιου Πολέμου, και ιδανικούς αποδιοπομπαίους τράγους για την γερμανική κοινή γνώμη;
Ερωτήματα σαν τα παραπάνω επιχειρεί να διερευνήσει ο Αμερικανός δημοσιογράφος και ιστορικός αναλυτής Ρον Ρόζενμπαουμ (Ron Rosenbaum) στο εξαιρετικό βιβλίο του «Ερμηνεύοντας τον Χίτλερ» (κυκλοφορεί στα ελληνικά από τις Εκδόσεις Κέδρος). Για να καταλήξει, εν τούτοις, στο (μάλλον μελαγχολικό) συμπέρασμα ότι η δυνατότητα μιας κάποιας «λογικής» ερμηνείας του Ολοκαυτώματος έχει οριστικά χαθεί!
Σε κάθε περίπτωση, ο ρατσισμός ήταν ένα επικυρίαρχο συστατικό της ναζιστικής ιδεολογίας και πρακτικής, δεν ήταν όμως το μοναδικό προσδιοριστικό της γνώρισμα. Οι λαοί που αντιστάθηκαν στον Γερμανό κατακτητή το γνωρίζουν αυτό καλά, έχοντας βιώσει ως το μεδούλι τους την ακραία σημασία του όρου «έγκλημα πολέμου»! Γι’ αυτό το λόγο, ας μη μινιμαλίζουμε τη σπουδαιότητα ενός ναζιστικού χαιρετισμού κι ας μην περιορίζουμε τη σημασία του αποκαλώντας τον απλά και μόνο «ρατσιστική χειρονομία»: Είναι κάτι πολύ παραπάνω!
Όσο για τον ταλαντούχο ποδοσφαιριστή της ομάδας που υποστηρίζω, μάλλον του χρειάζεται ιστορική επιμόρφωση παρά εξοντωτική τιμωρία!
ΤΟ ΒΗΜΑ
Ως εκπαιδευτικός, υπηρετώ σταθερά την άποψη ότι μια τιμωρία σε έναν νέο άνθρωπο πρέπει να έχει ως στόχο τη νουθεσία και μόνο, όχι την καταστροφή του! Πόσο μάλλον όταν αυτός έχει παραδεχθεί το σφάλμα του και έχει δείξει στοιχεία ειλικρινούς μεταμέλειας για την πράξη του... Τούτου λεχθέντος, θα ήθελα να επισημάνω ένα λεπτό σημείο στον χαρακτηρισμό της χειρονομίας του ποδοσφαιριστή ως «ρατσιστικής ενέργειας».
Μια τέτοια ορολογία συρρικνώνει κατά πολύ τον συμβολισμό της πράξης – έναν συμβολισμό που αμφίβολο είναι αν γνώριζε στην πληρότητά του ο ίδιος ο παίκτης της ΑΕΚ, αφού αμφίβολο είναι αν κανείς ποτέ του τον δίδαξε. Γιατί, ο ναζισμός είναι πολύ περισσότερο από μια «απλά» ρατσιστική κοσμοθεωρία!
Το ότι η ιδεολογική βάση του ναζισμού είναι ρατσιστική, είναι ασφαλώς ιστορικά αυταπόδεικτο. Το Άουσβιτς και τα έξι –τουλάχιστον– εκατομμύρια των θυμάτων της ρατσιστικής πολιτικής των ναζί θα στοιχειώνουν για πάντα τις μνήμες των Γερμανών και θα κρατούν ζωντανά και σε εγρήγορση τα (όποια) ενοχικά ανακλαστικά τους... Όπως απέδειξε, όμως, ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος, οι ναζί δεν ήταν μόνον εχθροί των Εβραίων, των Τσιγγάνων και των Σλάβων: Ήταν εχθροί της ίδιας της Ανθρωπότητας! Το μαρτυρούν οι θηριωδίες τους πάνω στους λαούς που κατέκτησαν (η Ελλάδα βίωσε μαρτυρικά τη ναζιστική σκληρότητα κατά τη γερμανική Κατοχή, πράγμα που περιέργως λησμονούν οι οπαδοί φιλο-ναζιστικού –και κατά τα άλλα εθνικόφρονος– «πολιτικού» μορφώματος!), το μαρτυρούν οι ανηλεείς βομβαρδισμοί της Βαρσοβίας και του Λονδίνου, το μαρτυρά η έκφραση αλαζονικής ευδαιμονίας του Χίτλερ όταν συνέχαιρε τους επιτελείς του στο κατακτημένο Παρίσι...
Ήταν εχθροί οι ναζί –και μάλιστα αμείλικτοι– των ίδιων των Γερμανών που δεν συμφωνούσαν με την ιδεολογία τους και αντιστέκονταν στις πρακτικές τους (ας μην ξεχνάμε πως τα πρώτα στρατόπεδα συγκέντρωσης «φιλοξένησαν», κατά κύριο λόγο, αντιπάλους του καθεστώτος!).
Αυτό που προκαλεί απορίες, και παραμένει ένα όχι πλήρως απαντημένο ιστορικό ερώτημα, είναι το γιατί ο Χίτλερ (του οποίου η ευφυΐα δεν αμφισβητείται) προσδιόρισε τον πόλεμο περιγράφοντάς τον ως «πόλεμο κατά των Εβραίων». Όπως και το γιατί επέλεξε να εξοντώσει τους Εβραίους με την «Τελική Λύση», αντί να τους αξιοποιήσει ενισχύοντας τον γερμανικό στρατό, ιδίως στην κρίσιμη –και τελικά μοιραία– εκστρατεία κατά της Σοβιετικής Ένωσης.
Ακόμα βαθύτερο είναι το ερώτημα: Πόσο ειλικρινής ήταν ο υπέρ το δέον διακηρυγμένος αντισημιτισμός του Χίτλερ; Υπάρχει, μήπως, πίσω από την Τελική Λύση (τουλάχιστον στις πρώιμες φάσεις της) ένας κυνικός πολιτικός καιροσκοπισμός των ναζί που αναζητούσε βολικά εξιλαστήρια θύματα για την ήττα του Α΄ Παγκόσμιου Πολέμου, και ιδανικούς αποδιοπομπαίους τράγους για την γερμανική κοινή γνώμη;
Ερωτήματα σαν τα παραπάνω επιχειρεί να διερευνήσει ο Αμερικανός δημοσιογράφος και ιστορικός αναλυτής Ρον Ρόζενμπαουμ (Ron Rosenbaum) στο εξαιρετικό βιβλίο του «Ερμηνεύοντας τον Χίτλερ» (κυκλοφορεί στα ελληνικά από τις Εκδόσεις Κέδρος). Για να καταλήξει, εν τούτοις, στο (μάλλον μελαγχολικό) συμπέρασμα ότι η δυνατότητα μιας κάποιας «λογικής» ερμηνείας του Ολοκαυτώματος έχει οριστικά χαθεί!
Σε κάθε περίπτωση, ο ρατσισμός ήταν ένα επικυρίαρχο συστατικό της ναζιστικής ιδεολογίας και πρακτικής, δεν ήταν όμως το μοναδικό προσδιοριστικό της γνώρισμα. Οι λαοί που αντιστάθηκαν στον Γερμανό κατακτητή το γνωρίζουν αυτό καλά, έχοντας βιώσει ως το μεδούλι τους την ακραία σημασία του όρου «έγκλημα πολέμου»! Γι’ αυτό το λόγο, ας μη μινιμαλίζουμε τη σπουδαιότητα ενός ναζιστικού χαιρετισμού κι ας μην περιορίζουμε τη σημασία του αποκαλώντας τον απλά και μόνο «ρατσιστική χειρονομία»: Είναι κάτι πολύ παραπάνω!
Όσο για τον ταλαντούχο ποδοσφαιριστή της ομάδας που υποστηρίζω, μάλλον του χρειάζεται ιστορική επιμόρφωση παρά εξοντωτική τιμωρία!
ΤΟ ΒΗΜΑ
