Καλωσορίζουμε τους φίλους στο νέο blog, του οποίου βασικό αντικείμενο θα είναι η Επιστήμη. Η Επιστήμη ως ευγενής ιδέα που στοχεύει στην πνευματική ολοκλήρωση του ανθρώπου και, ταυτόχρονα, στην καλυτέρευση της ποιότητας ζωής του, όχι η Επιστήμη που προσφέρεται ως θερμοκήπιο καλλιέργειας επιστημονικής αυταρέσκειας αυτών που την υπηρετούν! Από την άποψη αυτή, οι ηθικοί κώδικες στο χώρο της Επιστήμης θα μας απασχολήσουν περισσότερο ίσως κι από την ίδια την επιστημονική γνώση.
Στα πλαίσια αυτής της φιλοσοφίας, αισθάνομαι την ανάγκη να παραθέσω μερικές χτυπητές παθογένειες που απαντώνται σε μεγάλη, δυστυχώς, μερίδα της ακαδημαϊκής κοινότητας στην ανώτατη εκπαίδευση της χώρας μας. Προεξάρχουσα θέση σε αυτές κατέχει η αλαζονική συμπεριφορά των "βολεμένων" απέναντι σε σπουδαστές και συναδέλφους κατωτέρων βαθμίδων. Ένα φαινόμενο που ουδέποτε απάντησα στα επτά χρόνια που έζησα την Αμερικανική ακαδημαϊκή πραγματικότητα. Είδα εκεί επιστήμονες με διεθνή ακτινοβολία να συμπεριφέρονται με απίστευτη ταπεινοφροσύνη και χωρίς ίχνος έπαρσης, τη στιγμή που στη χώρα μας πλεονάζει το αλαζονικό ύφος και η κενόδοξη αυταρέσκεια...
Ένα δεύτερο σκοτεινό χαρακτηριστικό της δικής μας επιστημονικής κοινότητας είναι αυτό που ονομάζω "ακαδημαϊκή παρασκηνιακή κοινωνιολογία". Με έχει εντυπωσιάσει η ικανότητα κάποιων συναδέλφων να "φακελώνουν" σε πραγματικό χρόνο κάθε δραστηριότητα σε κάθε πανεπιστήμιο της επικράτειας. Και δεν αναφέρομαι, ασφαλώς, σε αμιγώς επιστημονικές δραστηριότητες (πράγμα που αυτονόητα θα πρέπει να είναι αντικείμενο συνεχούς ενδιαφέροντος και διαρκούς ενημέρωσης) αλλά σε ζητήματα διοικητικής φύσης, του τύπου "ποιος εξελίχθηκε σε ανώτερη βαθμίδα στον τάδε τομέα στο τάδε πανεπιστήμιο", "ποιοι τον υποστήριξαν και ποιοι εναντιώθηκαν", "τι έλεγαν για το τάδε υποψήφιο μέλος ΔΕΠ σε ένα πανεπιστήμιο που είχε εργαστεί προηγουμένως", "ποιος εξελέγη Κοσμήτορας στην τάδε Σχολή, και με ποιες μεθοδεύσεις", κλπ. Μια εποπτική πρακτική που μοιάζει, δυστυχώς, να αποτελεί αναγκαία -ευτυχώς όχι και ικανή- συνθήκη για την ακαδημαϊκή αναρρίχηση στα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα της χώρας...
Μια τρίτη παθογένεια (από τις πολλές που θα μπορούσε κανείς να αναφέρει) είναι η επιδειξιομανία που συχνά αγγίζει κι αυτά τα όρια του γελοίου! Μια πρόσκληση σε διεθνές συνέδριο, μια περιστασιακή ανάθεση ρόλου κριτή σε κάποιο επιστημονικό περιοδικό, μια ευμενής κριτική ενός υποβληθέντος επιστημονικού άρθρου, φιγουράρουν συχνά ως τοιχοκολλημένες αφίσες έξω από γραφεία πανεπιστημιακών δασκάλων. Ή μάλλον, καθηγητών, αφού ο όρος "δάσκαλος" κατάντησε στις μέρες μας να χρησιμοποιείται καταχρηστικά για λόγους "προοδευτικού" εντυπωσιασμού...
Στο απόγειο της σοφίας του, ο μέγιστος Σωκράτης έφτασε στο ταπεινόφρον συμπέρασμα πως η υψηλότερη μορφή γνώσης είναι η συνειδητότητα της άγνοιάς μας! Αν εμείς οι μικροί και ταπεινοί (αν και συχνά όχι αρκούντως ταπεινόφρονες...) θέλουμε να ονομαζόμαστε επιστήμονες και, ακόμα περισσότερο, Δάσκαλοι, θα πρέπει να απαλλαγούμε μια για πάντα από τα μικρόβια της αλαζονείας και της αυταρέσκειας, καθώς κι από την πνευματικά αυτοκαταστροφική τάση επικέντρωσης στο ευτελές. Η Γνώση της Αλήθειας προϋποθέτει εσωτερική κάθαρση. Κι αυτή αρχίζει και τελειώνει με την οριστική παραίτηση από την νοσηρή προσκόλληση στο "Εγώ"!
Στα πλαίσια αυτής της φιλοσοφίας, αισθάνομαι την ανάγκη να παραθέσω μερικές χτυπητές παθογένειες που απαντώνται σε μεγάλη, δυστυχώς, μερίδα της ακαδημαϊκής κοινότητας στην ανώτατη εκπαίδευση της χώρας μας. Προεξάρχουσα θέση σε αυτές κατέχει η αλαζονική συμπεριφορά των "βολεμένων" απέναντι σε σπουδαστές και συναδέλφους κατωτέρων βαθμίδων. Ένα φαινόμενο που ουδέποτε απάντησα στα επτά χρόνια που έζησα την Αμερικανική ακαδημαϊκή πραγματικότητα. Είδα εκεί επιστήμονες με διεθνή ακτινοβολία να συμπεριφέρονται με απίστευτη ταπεινοφροσύνη και χωρίς ίχνος έπαρσης, τη στιγμή που στη χώρα μας πλεονάζει το αλαζονικό ύφος και η κενόδοξη αυταρέσκεια...
Ένα δεύτερο σκοτεινό χαρακτηριστικό της δικής μας επιστημονικής κοινότητας είναι αυτό που ονομάζω "ακαδημαϊκή παρασκηνιακή κοινωνιολογία". Με έχει εντυπωσιάσει η ικανότητα κάποιων συναδέλφων να "φακελώνουν" σε πραγματικό χρόνο κάθε δραστηριότητα σε κάθε πανεπιστήμιο της επικράτειας. Και δεν αναφέρομαι, ασφαλώς, σε αμιγώς επιστημονικές δραστηριότητες (πράγμα που αυτονόητα θα πρέπει να είναι αντικείμενο συνεχούς ενδιαφέροντος και διαρκούς ενημέρωσης) αλλά σε ζητήματα διοικητικής φύσης, του τύπου "ποιος εξελίχθηκε σε ανώτερη βαθμίδα στον τάδε τομέα στο τάδε πανεπιστήμιο", "ποιοι τον υποστήριξαν και ποιοι εναντιώθηκαν", "τι έλεγαν για το τάδε υποψήφιο μέλος ΔΕΠ σε ένα πανεπιστήμιο που είχε εργαστεί προηγουμένως", "ποιος εξελέγη Κοσμήτορας στην τάδε Σχολή, και με ποιες μεθοδεύσεις", κλπ. Μια εποπτική πρακτική που μοιάζει, δυστυχώς, να αποτελεί αναγκαία -ευτυχώς όχι και ικανή- συνθήκη για την ακαδημαϊκή αναρρίχηση στα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα της χώρας...
Μια τρίτη παθογένεια (από τις πολλές που θα μπορούσε κανείς να αναφέρει) είναι η επιδειξιομανία που συχνά αγγίζει κι αυτά τα όρια του γελοίου! Μια πρόσκληση σε διεθνές συνέδριο, μια περιστασιακή ανάθεση ρόλου κριτή σε κάποιο επιστημονικό περιοδικό, μια ευμενής κριτική ενός υποβληθέντος επιστημονικού άρθρου, φιγουράρουν συχνά ως τοιχοκολλημένες αφίσες έξω από γραφεία πανεπιστημιακών δασκάλων. Ή μάλλον, καθηγητών, αφού ο όρος "δάσκαλος" κατάντησε στις μέρες μας να χρησιμοποιείται καταχρηστικά για λόγους "προοδευτικού" εντυπωσιασμού...
Στο απόγειο της σοφίας του, ο μέγιστος Σωκράτης έφτασε στο ταπεινόφρον συμπέρασμα πως η υψηλότερη μορφή γνώσης είναι η συνειδητότητα της άγνοιάς μας! Αν εμείς οι μικροί και ταπεινοί (αν και συχνά όχι αρκούντως ταπεινόφρονες...) θέλουμε να ονομαζόμαστε επιστήμονες και, ακόμα περισσότερο, Δάσκαλοι, θα πρέπει να απαλλαγούμε μια για πάντα από τα μικρόβια της αλαζονείας και της αυταρέσκειας, καθώς κι από την πνευματικά αυτοκαταστροφική τάση επικέντρωσης στο ευτελές. Η Γνώση της Αλήθειας προϋποθέτει εσωτερική κάθαρση. Κι αυτή αρχίζει και τελειώνει με την οριστική παραίτηση από την νοσηρή προσκόλληση στο "Εγώ"!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου